Pages

Sunday, 28 December 2014

Providing a safe & stimulating learning environment ~ Good Morning Play School

Providing a safe & stimulating learning environment ~ Good Morning Play SchoolGoodmorningbharat

рднाрд░рдд рдХे рдзाрд░्рдоिрдХ рдХुрдг्рдб рд░ोрдЧ рдоुрдХ्рддि рдХे рдзाрдо

рднाрд░рдд рдоें рдХрдИ рдЬрдЧрд╣ों рдкрд░ рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рдХुрдг्рдб рдФрд░ рдЭрд░рдиे рдкाрдП рдЬाрддे рд╣ै। рдЗрдирдоे рд╕े рдЕрдзिрдХрддрд░ рдХुंрдбों рдоें рд╡िрд╢ेрд╖ рдФрд╖рдзीрдп рдЧुрдг рд╣ोрддे рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдЗрдирдоे рдоें рдХрдИ рддрд░рд╣ рдХे рдЦрдиिрдЬ рддрдд्рд╡ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрди рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рдХुंрдбों рдоें рд╕्рдиाрди рдХрд░рдиे рд╕े рдХрдИ рддрд░рд╣ рдХे рд░ोрдЧ рд╡ рдмीрдоाрд░िрдпां рдаीрдХ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं, рдЦाрд╕рдХрд░ рдд्рд╡рдЪा рд╕рдо्рдмрди्рдзी। рднाрд░рдд рдоें рдХрдИ рдРрд╕े рдХुрдг्рдб рд╣ै рдЬो рдзाрд░्рдоिрдХ рддीрд░्рдерд╕्рдерд▓ рдкрд░ рд╣ै рдЬिрдирд╕े рдЗрдирдХा рдорд╣рдд्рд╡ рдХрдИ рдЧुрдиा рдмреЭ рдЬाрддा рд╣ै। рдзाрд░्рдоिрдХ рдЬрдЧрд╣ рдФрд░ рдФрд╖рдзीрдп рдЧुрдгों рдХे рдХाрд░рдг рдпрд╣ां рдкрд░ рд╕ाрд▓ рдн рд░ рд▓ोрдЧों рдХी рднीреЬ рд▓рдЧी рд░рд╣рддी рд╣ै,рддो рдЖрдЗрдП рдЬाрдиें рдЗрди рдХुрдг्рдбों рдХे рдмाрд░े рдоें ।

  1. рд░ाрдЬрдЧीрд░ рдоें рдЬрд▓ рдХुंрдб----рдкрдЯрдиा рдХे рд╕рдоीрдк рд░ाрдЬрдЧीрд░ рдХो рднाрд░рдд рдХे рд╕рдмрд╕े рдкрд╡िрдд्рд░ рд╕्рдерд▓ों рдоें рд╕े рдПрдХ рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдХрднी рдордЧрдз рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рд╣ुрдЖ рдХрд░рддी рдеी। рд░ाрдЬрдЧीрд░ рди рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдзाрд░्рдоिрдХ рддीрд░्рдерд╕्рдерд▓ рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдПрдХ рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рд╣ेрд▓्рде рд░ेрд╕ॉрд░्рдЯ рдХे рд░ूрдк рдоें рднी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╣ै। рджेрд╡ рдирдЧрд░ी рд░ाрдЬрдЧीрд░ рд╕рднी рдзрд░्рдоो рдХी рд╕ंрдЧрдорд╕्рдерд▓ी рд╣ै। рдХрдеाрдУं рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рднрдЧрд╡ाрди рдм्рд░рд╣्рдоा рдХे рдоाрдирд╕ рдкुрдд्рд░ рд░ाрдЬा рдмрд╕ु рдиे рд░ाрдЬрдЧीрд░ рдХे рдм्рд░рд╣्рдордХुंрдб рдкрд░िрд╕рд░ рдоें рдПрдХ рдпрдЬ्рдЮ рдХा рдЖрдпोрдЬрди рдХрд░ाрдпा рдеा। рдЗрд╕ी рджौрд░ाрди рдЖрдП рд╕рднी рджेрд╡ी-рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдПрдХ рд╣ी рдХुंрдб рдоें рд╕्рдиाрди рдХрд░рдиे рдоें рдкрд░ेрд╢ाрдиी рд╣ोрдиे рд▓рдЧी। рддрднी рдм्рд░рд╣्рдоा рдиे рдпрд╣ां 22 рдХुंрдб рдФрд░ 52 рдЬрд▓рдзाрд░ाрдУं рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░ाрдпा рдеा। рд╡ैрднाрд░рдЧिрд░ी рдкрд░्рд╡рдд рдХी рд╕ीрдвिреЯों рдкрд░ рдоंрджिрд░ों рдХे рдмीрдЪ рдЧрд░्рдо рдЬрд▓ рдХे рдХрдИ рдЭрд░рдиे рд╣ैं, рдЬрд╣ां рд╕рдк्рддрдХрд░्рдгी рдЧुрдлाрдУं рд╕े рдЬрд▓ рдЖрддा рд╣ै। рдРрд╕ी рд╕ंрднाрд╡рдиा рдЬрддाрдИ рдЬाрддी рд╣ै рдХि рдЗрд╕ी рдкрд░्рд╡рдд рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рднेрд▓рд╡ाрдбोрд╡ рддाрд▓ाрдм рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рд╣ी рдЬрд▓ рдкрд░्рд╡рдд рд╕े рд╣ोрддे рд╣ुрдП рдпрд╣ां рдкрд╣ुंрдЪрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдкрд░्рд╡рдд рдоें рдХрдИ рддрд░рд╣ рдХे рдХेрдоिрдХрд▓्рд╕ рдЬैрд╕े рд╕ोрдбिрдпрдо, рдЧंрдзрдХ, рд╕рд▓्рдлрд░ рд╣ैं। рдЗрд╕рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдЬрд▓ рдЧрд░्рдо рдФрд░ рд░ोрдЧ рдХो рдоिрдЯाрдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ोрддा рд╣ै।
  2. рдмрдХрд░ेрд╢्рд╡рд░ рдЬрд▓ рдХुंрдб рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓-----рдмрдХрд░ेрд╢्рд╡рд░, рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ рдХा рдПрдХ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рддीрд░्рде рд╕्рдерд▓ рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ рдХे рдн्рд░рдордг рд╕्рдерд▓ों рдоें рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рдкрд╣рдЪाрди рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ां рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे 10 рдХुंрдб рд╕्рдеिрдд рд╣ै। рдЬिрд╕рдоे рд╕рдмрд╕े рдЧрд░्рдо рдХुрдг्рдб , рдЕрдЧ्рдиि рдХुрдг्рдб (67┬║C) рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдпрд╣ाँ рдкрд░ рднैрд░рд╡(65┬║C), рдЦीрд░(66┬║C), рдиृрд╕िंрд╣(66┬║C), рд╕ूрд░्рдпा(66┬║C), рд╕ौрднाрдЧ्рдп рдХुрдг्рдб(45┬║C), рдкाрдкрд╣рд░ा рдХुрдг्рдб(48┬║C) рдЖрджि рдЕрди्рдп рдХुрдг्рдб рд╣ै। рдЗрди рдХुंрдбों рдоें рд╕्рдиाрди рд╕े рдХрдИ рд░ोрдЧ рджूрд░ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं। рдпрд╣ां рджेрд╢ рдХे рдХोрдиे-рдХोрдиे рд╕े рд▓ोрдЧ рдкрд╡िрдд्рд░ рдХुंрдбों рдоें рд╕्рдиाрди рдХे рд▓िрдП рдЖрддे рд╣ैं।
  3. рдордгिрдХрд░рдг рд╣िрдоाрдЪрд▓ рдк्рд░рджेрд╢------рдордгिрдХрд░рдг рд╣िрдоाрдЪрд▓ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдХुрд▓्рд▓ू рд╕े 45 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рджूрд░ рд╣ै। рдпрд╣ рдЬрдЧрд╣ рдЦाрд╕рддौрд░ рдкрд░ рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рдЪрд╢्рдоों рдХे рд▓िрдП рдЬाрдиी рдЬाрддी рд╣ै। рдпрд╣ां рдХे рдЬрд▓ рдоें рдЕрдзिрдХ рдоाрдд्рд░ा рдоें рд╕рд▓्рдлрд░, рдпूрд░ेрдиिрдпрдо рд╡ рдЕрди्рдп рд░ेрдбिрдпोрдПрдХ्рдЯिрд╡ рддрдд्рд╡ рдкाрдП рдЬाрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдкाрдиी рдХा рддाрдкрдоाрди рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рд╣ै। рдпрд╣ рд╕्рдеाрди рд╣िंрджू рд╡ рд╕िрдЦों рдХे рд▓िрдП рдЖрд╕्рдеा рдХा рдХेंрдж्рд░ рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी, рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рд╕िрдЦों рдХे рдкрд╣рд▓े рдЧुрд░ु рдиाрдирдХ рджेрд╡ рдЕрдкрдиे рд╕ाрдеी рдорд░्рджाрдиा рдХे рд╕ाрде рдпрд╣ां рдЖрдП рдеे। рдпрд╣ рдЧुрд░ुрдж्рд╡ाрд░ा рдЙрди्рд╣ीं рдХी рдпाрдж рдоें рдмрдиा рд╣ै। рдпрд╣ां рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧों рдХो рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рдХुंрдб рд╕े рдкाрдиी рд▓ेрдХрд░ рджाрд▓-рдЪाрд╡рд▓ рдмрдиाрддे рджेрдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
  4. рдЕрдд्рд░ि рдЬрд▓ рдХुंрдб, рдУрдбिрд╢ा------рдУрдбिрд╢ा рдХा рдЕрдд्рд░ि рдЬрд▓ рдХुंрдб рдЙрд╕рдХे рд╕рд▓्рдлрд░ рдпुрдХ्рдд рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рдХुंрдбों рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै। рдпрд╣ рдЬрд▓рдХुंрдб рднुрдмрдиेрд╢्рд╡рд░ рд╕े 42 рдХि.рдоी. рджूрд░ рд╕्рдеिрдд рд╣ै। рдЗрд╕ рдХुंрдб рдХे рдкाрдиी рдХा рддाрдкрдоाрди 55 рдбिрдЧ्рд░ी рд╣ै। рдХुंрдб рдоें рд╕्рдиाрди рдХрд░рдиे рд╕े рдмрд╣ुрдд рддाрдЬрдЧी рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрддी рд╣ै рд╡ рдердХाрди рджूрд░ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै।
  5. рдпूрдоेрд╕рдордбोंрдЧ рд╕िрдХ्рдХिрдо-----рдпूрдоेрд╕рдордбोंрдЧ рд╕िрдХ्рдХिрдо рдХे рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╕्рдеाрдиों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै। рдЙрдд्рддрд░-рдкूрд░्рд╡ी рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕्рдеिрдд рдпे рдХुंрдб 15500 рдлीрдЯ рдХी рдКंрдЪाрдИ рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рд╣ै। рдпूрдоेрд╕рдордбोंрдЧ рдоें 14 рд╕рд▓्рдлрд░ рдХे рдЬрд▓ рд╕े рдпुрдХ्рдд рдХुंрдб рд╣ैं। рдЬिрдирдХा рддाрдкрдоाрди рд▓рдЧрднрдЧ 50 рдбिрдЧ्рд░ी рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЗрдирдоे рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдмोрд░ोंрдЧ рдФрд░ рд░ाрд▓ोंрдЧ рд╣ै рдЬрд╣ाँ рд╕ाрд▓ рднрд░ рдкрд░्рдпрдЯрдХों рдХा рддांрддा рд▓рдЧा рд░рд╣рддे рд╣ै।
  6. рдкрдиाрдоिрдХ рд▓рдж्рджाрдЦ-------рдпрд╣ рд╡ैрд▓ी рд╕िрдпाрдЪिрди рдЧ्рд▓ैрд╢िрдпрд░ рд╕े 9 рдХि..рдоी. рдХी рджूрд░ी рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рд╣ै। рдпрд╣ рд╕्рдеाрди рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рдХुंрдб рдХे рд▓िрдП рднी рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ां рдХा рдкाрдиी рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рдЧрд░्рдо рд╣ोрддा рд╣ै। рдкाрдиी рд╕े рдмुрд▓рдмुрд▓े рдиिрдХрд▓рддे рджिрдЦाрдИ рджेрддे рд╣ैं। рдкाрдиी рдЗрддрдиा рдЧрд░्рдо рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕े рдЫुрдЖ рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा।
  7. рддुрд▓рд╕ी рд╢्рдпाрдо рдХुрдг्рдб, рдЧुрдЬрд░ाрдд-----рддुрд▓рд╕ी рд╢्рдпाрдо рдХुрдг्рдб, рдЬूрдиाрдЧреЭ рд╕े 65 рдХिрд▓ो рдоीрдЯрд░ рдХी рджुрд░ी рдкрд░ рд╕्рддिрде рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рддीрди рдХुрдг्рдб рд╣ै। рдЗрдирдХी рдЦाрд╕िрдпрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХी рддीрдиो рдоें рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рддाрдкрдоाрди рдХा рдкाрдиी рд░рд╣рддा рд╣ै। рддुрд▓рд╕ी рд╢्рдпाрдо рдХुрдг्рдб рдХे рдкाрд╕ рд╣ी 700 рд╕ाрд▓ рдкुрд░ाрдиा рд░ुрдХрдордгि рджेрд╡ी рдХा рдоंрджिрд░ рд╣ै।
  8. рдЭाрд░рдЦंрдб рдХे 60 рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рдХुрдг्рдб-------рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рд╕्рд░ोрддों рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рдЭाрд░рдЦрдг्рдб, рднाрд░рдд рдоें рд╕рдмрд╕े рдЖрдЧे рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдкрд░ 60 рд╣ॉрдЯ рд╡ाрдЯрд░ рд╕्рдк्рд░िंрдЧ्рд╕ рд╣ै।
  9. holiday plases ki jankari ====http://www.holidayiq.com/sitemapIQ

рд╕ुрджрд░्рд╢рди рдЪрдХ्рд░ рдХे рд╡ाрд░े рдоें рдХुрдЫ рд╡िрд╢ेрд╖

рд╕ुрджрд░्рд╢рди рдЪрдХ्рд░ рдХा рдиाрдо рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдгрдЬी рдХे рдиाрдо рдХे рд╕ाрде рдЕрднिрди्рди рд░ूрдк рд╕े рдЬुрдб़ा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЕрддि рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╣ी рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬाрддा рд░рд╣ा рд╣ै। рдпрд╣ рдЦुрдж рдЬिрддрдиा рд░рд╣рд╕्рдпрдордп рд╣ै рдЙрддрдиा рд╣ी рдЗрд╕рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдФрд░ рд╕ंрдЪाрд▓рди,рддो рдЖрдЗрдП рдЬाрдиें рдХुрдЫ рдмाрддें рд╕ुрджрд░्рд╢рди рдЪрдХ्рд░ рдХे рдмाрд░े рдоें।
  1. рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╢्рд╡рдХрд░्рдоा рдХी рдмेрдЯी рдХा рд╡िрд╡ाрд╣ рднрдЧрд╡ाрди рд╕ूрд░्рдп рд╕े рд╣ुрдЖ рдеा। рд╢ाрджी рдХे рдмाрдж рднी рдЙрдирдХी рдмेрдЯी рдЦुрд╢ рдирд╣ीं рдеी, рдХाрд░рдг, рд╕ूрд░्рдп рдХी рдЧрд░्рдоी рдФрд░ рдЙрдирдХा рддाрдк рдЬिрд╕рдХे рдХाрд░рдг рд╡ो рдЕрдкрдиा рд╡ैрд╡ाрд╣िрдХ рдЬीрд╡рди рдирд╣ीं рдЬी рдкा рд░рд╣ी рдеी, рдФрд░ рдлिрд░ рдмेрдЯी рдХे рдХрд╣рдиे рдкрд░ рднрдЧрд╡ाрди рдиे рд╕ूрд░्рдп рд╕े рдеोрдб़ी рд╕ी рдЪрдордХ рдФрд░ рддाрдк рд▓े рдХे рдкुрд╖्рдкрдХ рд╡िрдоाрди рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा।
    рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХे рдд्рд░िрд╢ूрд▓ рдФрд░ рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХे рд╕ुрджрд░्рд╢рди рдЪрдХ्рд░ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा рдеा।
  2. рдРрд╕ी рдоाрди्рдпрддा рд╣ै рдХि рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХे рддрдк рд╕े рдк्рд░рд╕рди्рди рд╣ोрдХрд░ рднрдЧрд╡ाрди рд╢ंрдХрд░ рдиे рдЙрди्рд╣ें рджुрд╢्рдордиों рдХा рдиाрд╢ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЪрдХ्рд░ рднेрдЯ рдоें рджिрдпा рдеा।
  3. рдкुрд░ाрдгों рд╡ рдЕрди्рдп рдзрд░्рдордЧ्рд░ंрдеों рдоें рдЬिрди рдЕрд╕्рдд्рд░-рд╢рд╕्рдд्рд░ों рдХा рд╡िрд╡рд░рдг рдоिрд▓рддा рд╣ै рдЙрдирдоें рд╕ुрджрд░्рд╢рди рдЪрдХ्рд░ рднी рдПрдХ рд╣ै। рд╡िрднिрди्рди рджेрд╡рддाрдУं рдХे рдкाрд╕ рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рдЪрдХ्рд░ рд╣ुрдЖ рдХрд░рддे рдеे।
  4. рд╢ंрдХрд░рдЬी рдХे рдЪрдХ्рд░ рдХा рдиाрдо рднрд╡рд░ेंрджु рдеा। рд╡िрд╖्рдгुрдЬी рдХे рдЪрдХ्рд░ рдХा рдиाрдо рдХांрддा рдЪрдХ्рд░ рдеा। рджेрд╡ी рдХे рдЪрдХ्рд░ рдХो рдоृрдд्рдпु рдоंрдЬрд░ी рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा।
  5. рд╕ुрджрд░्рд╢рди рдЪрдХ्рд░ рдХा рдиाрдо рдЖрддे рд╣ी рд╡िрд░ाрдЯ рд░ूрдк рд╡ाрд▓े рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХा рдЪिрдд्рд░ рдЙрднрд░ рдЖрддा рд╣ै। рд╕ुрджрд╢рд░्рди-рдЪрдХ्рд░ рдХा рдиाрдо рднрдЧрд╡ाрди рдХृрд╖्рдг рдХे рдиाрдо рдХे рд╕ाрде рдЕрднिрди्рди рд░ूрдк рд╕े рдЬुрдб़ा рд╣ुрдЖ рд╣ै।
  6. рдкрд░рдоाрдгु-рдмрдо рдХे рд╕рдоाрди рд╣ी рд╕ुрджрд░्рд╢рди рдЪрдХ्рд░ рдХे рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХो рднी рдЕрдд्рдпंрдд рдЧुрдк्рдд рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ै। рдЧोрдкрдиीрдпрддा рд╢ाрдпрдж рдЗрд╕рд▓िрдпे рд░рдЦी рдЧрдИ рд╣ोрдЧी рдХि рдЗрд╕ рдЕрдоोрдШ рдЕрд╕्рдд्рд░ рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдЫोрдб़ рджूрд╕рд░ों рдХो рдиा рд▓рдЧ рдЬाрдпे।
  7. рдк्рд░ाрдЪीрди рдФрд░ рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдоें рдРрд╕ी рдоाрди्рдпрддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рднрдЧрд╡ाрди рд╢ंрдХрд░ рдиे рдХिрдпा рдеा। рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рдмाрдж рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдиे рдЗрд╕े рд╢्рд░ी рд╡िрд╖्рдгु рдХो рд╕ौंрдк рджिрдпा рдеा। рдЬрд░ुрд░рдд рдкрдбрдйे рдкрд░ рд╢्рд░ी рд╡िрд╖्рдгु рдиे рдЗрд╕े рджेрд╡ी рдХो рдк्рд░рджाрди рдХрд░ рджिрдпा।
  8. рдЗрд╕ рдЖрдпुрдз рдХी рдЦाрд╕िрдпрдд рдеी рдХि рдЗрд╕े рддेрдЬी рд╕े рд╣ाрде рд╕े рдШुрдоाрдиे рдкрд░ рдпрд╣ рд╣рд╡ा рдХे рдк्рд░рд╡ाрд╣ рд╕े рдоिрд▓ рдХрд░ рдк्рд░рдЪंрдб़ рд╡ेрдЧ рд╕े рдЕрдЧ्рдиि рдк्рд░рдЬ्рдЬрд╡рд▓िрдд рдХрд░ рджुрд╢्рдорди рдХो рднрд╕्рдо рдХрд░ рджेрддा рдеा। рдпрд╣ рдЕрдд्рдпंрдд рд╕ुंрджрд░, рддीрд╡्рд░рдЧाрдоी, рддुрд░ंрдд рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ा рдПрдХ рднрдпाрдирдХ рдЕрд╕्рдд्рд░ рдеा।
  9. рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ी рдХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд╕ рдпрд╣ рджेрд╡ी рдХी рдХृрдкा рд╕े рдЖрдпा। рдпрд╣ рдЪांрджी рдХी рд╢рд▓ाрдХाрдУं рд╕े рдиिрд░्рдоिрдд рдеा। рдЗрд╕рдХी рдКрдкрд░ी рдФрд░ рдиिрдЪрд▓ी рд╕рддрд╣ों рдкрд░ рд▓ौрд╣ рд╢ूрд▓ рд▓рдЧे рд╣ुрдП рдеे। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдЗрд╕рдоें рдЕрдд्рдпंрдд рд╡िрд╖ैрд▓े рдХिрд╕्рдо рдХे рд╡िрд╖, рдЬिрд╕े рдж्рд╡िрдоुрдЦी рдкैрдиी рдЫुрд░िрдпों рдоे рд░рдЦा рдЬाрддा рдеा, рдЗрд╕рдХा рднी рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдЗрд╕рдХे рдиाрдо рд╕े рд╣ी рд╡िрдкрдХ्рд╖ी рд╕ेрдиा рдоें рдоौрдд рдХा рднрдп рдЫा рдЬाрддा рдеा।

рднाрд░рдд рдХे рд░рд╣рд╕्рдпрдордп рдоंрджिрд░




рдкूрд░े рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рд╕рдмрд╕े рдЬ्рдпाрджा рдоंрджिрд░ рднाрд░рдд рдоें рд╣ै,рдкрд░ рдХ्рдпा рдЖрдкрдХो рдкрддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ां рдХे рдХुрдЫ рдРрд╕े рдоंрджिрд░ рд╣ै рдЬो рд░рд╣рд╕्рдпों рд╕े рднрд░े рд╣ुрдП рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕ рд░рд╣рд╕्рдп рдХो рдЖрдЬ рддрдХ рдХोрдИ рдЬाрди рдирд╣ीं рдкाрдпा рд╣ै,рддो рдЖрдЗрдП рддрд╕्рд╡ीрд░ों рдХे рдЬрд░िрдП рдЬाрдиें рдЙрди рд░рд╣рд╕्рдпрдордпी рдоंрджिрд░ों рдХे рдмाрд░े рдоें -


рдХрди्рдпाрдХुрдоाрд░ी рдоंрджिрд░ - рд╕рдоुрдж्рд░ी рддрдЯ рдкрд░ рд╣ी рдХुрдоाрд░ी рджेрд╡ी рдХा рдоंрджिрд░ рд╣ै, рдЬрд╣ां рджेрд╡ी рдкाрд░्рд╡рддी рдХे рдХрди्рдпा рд░ूрдк рдХो рдкूрдЬा рдЬाрддा рд╣ै। рдоंрджिрд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХे рд▓िрдП рдкुрд░ुрд╖ों рдХो рдХрдорд░ рд╕े рдКрдкрд░ рдХे рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрддाрд░рдиे рдкрдб़рддे рд╣ैं। рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рдХрдеा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рджेрд╡ी рдХा рд╡िрд╡ाрд╣ рд╕ंрдкрди्рди рди рд╣ो рдкाрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдмрдЪ рдЧрдП рджाрд▓-рдЪाрд╡рд▓ рдмाрдж рдоें рдХंрдХрд░ рдмрди рдЧрдП। рдЖрд╢्рдЪрд░्рдпрдЬрдирдХ рд░ूрдк рд╕े рдХрди्рдпाрдХुрдоाрд░ी рдХे рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдХी рд░ेрдд рдоें рджाрд▓ рдФрд░ рдЪाрд╡рд▓ рдХे рдЖрдХाрд░ рдФрд░ рд░ंрдЧ-рд░ूрдк рдХे рдХंрдХрд░ рдмрдб़ी рдоाрдд्рд░ा рдоें рджेрдЦे рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рддрддрд╡ाрдиी рдоंрджिрд░, рд╣िрдоाрдЪрд▓ рдк्рд░рджेрд╢- рдзрд░्рдорд╢ाрд▓ा рд╕े рдХрд░ीрдм 25 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рджूрд░ी рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХो рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХे рдЭрд░рдиों рдХा рдШрд░ рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХे рдмाрд╣рд░ рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдХा рдПрдХ рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЭрд░рдиा рд╣ै। рдРрд╕ा рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЬो рднी рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХे рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдоें рдирд╣ाрддा рд╣ै рдЙрд╕рдХे рд╕ाрд░े рд░ोрдЧ рдоिрдЯ рдЬाрддे рд╣ैं।

рдХाрд▓ рднैрд░рд╡ рдоंрджिрд░, рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢- рдЙрдЬ्рдЬैрди рд╕े рдХुрдЫ рджूрд░ी рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рд╢िрд╡ рдХे рдХाрд▓ рднैрд░рд╡ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдоें рд╕िрд░्рдл рдорджिрд░ा рдХा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЪрдв़ाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖рджрд░्рд╢िрдпों рдХा рдХрд╣рдиा рд╣ै рдХि рдЬैрд╕े рдорджिрд░ा рдХा рдХрдЯोрд░ा рдХाрд▓ рднैрд░рд╡ рдХे рдоुंрд╣ рдХे рд╕ाрде рд▓рдЧाрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдЙрд╕рдоें рд╕े рдорджिрд░ा рдЧाрдпрдм рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдЕрднी рддрдХ рдХोрдИ рднी рдЗрд╕ рдкрд╣ेрд▓ी рдХा рдЬрд╡ाрдм рдирд╣ीं рдЦोрдЬ рдкाрдпा рдХि рдкрдд्рдерд░ рдХी рдоूрд░्рддि рд╕े рдорджिрд░ा рдЬाрддी рдХрд╣ां рд╣ै।

рд╕्рддрдо्рднेрд╢्рд╡рд░ рдорд╣ाрджेрд╡, рдЧुрдЬрд░ाрдд-рд╡рдбोрджрд░ाрд╕े 40 рдоीрд▓ рджूрд░ी рдкрд░ рдХрд╡ि рдХрдо्рдмोрдИ рдиाрдо рдХी рдЬрдЧрд╣ рд╣ै, рдЬрд╣ां рд╕्рддрдо्рднेрд╢्рд╡рд░ рдорд╣ाрджेрд╡ рдоंрджिрд░ рд╕्рдеिрдд рд╣ै। рд╡рдбोрджрд░ा рдХा рдпे рдоंрджिрд░ рдХрднी рджिрдЦрддा рддो рдХрднी рдЧाрдпрдм рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрд░рдм рд╕ाрдЧрд░ рдХे рдЦंрднाрдд рдХी рдЦाрдб़ी рдоें рд╕्рдеिрдд рдпрд╣ рдоंрджिрд░ 150 рд╡рд░्рд╖ рдкुрд░ाрдиा рд╣ै। рдЕрд░рдм рд╕ाрдЧрд░ рдоें рдЖрдиे рд╡ाрд▓ी рддेрдЬ рд▓рд╣рд░ों рдоें рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХा рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдЫिрдк рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд▓рд╣рд░ों рдХी рдЧрддि рдзीрд░े рд╣ोрддे рд╣ी рдлिрд░ рд╕े рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдирдЬрд░ рдЖрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै।


рдХрд░рдгीрдоाрддा рдХा рдоंрджिрд░ -рдХрд░рдгीрдоाрддा рдХा рдоंрджिрд░ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдПрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдирдЧрд░ рдмीрдХाрдиेрд░ рд╕े рд▓рдЧрднрдЧ 30 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рджूрд░ рдЬोрдзрдкुрд░ рд░ोрдб рдкрд░ рдЧांрд╡ рджेрд╢рдиोрдХ рдХी рд╕ीрдоा рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ै। рдХрд░рдгी рджेрд╡ी рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд рдоां рдЬрдЧрджрдо्рдмा рдХी рдЕрд╡рддाрд░ рдеीं। рдоंрджिрд░ рдоें рд╣рдЬाрд░ों рдЪूрд╣े рдиिрдбрд░ рд╣ो рдХрд░ рдШूрдорддे рд░рд╣рддे рд╣ैं। рдпрд╣ां рдЪूрд╣ो рдХी рдкूрдЬा рдХी рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рджूрдз, рдЕрдиाрдЬ рдПрд╡ं рдоिрдаाрдИ рдЪрдв़ाрдИ рдЬाрддी рд╣ै।

рд╢рдиि рд╢िंрдЧрдгाрдкुрд░- рджेрд╢ рдоें рд╕ूрд░्рдпрдкुрдд्рд░ рд╢рдиिрджेрд╡ рдХे рдХрдИ рдоंрджिрд░ рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ीं рдоें рд╕े рдПрдХ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ै рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдЕрд╣рдорджрдирдЧрд░ рдЬिрд▓े рдоें рд╕्рдеिрдд рд╢िंрдЧрдгाрдкुрд░ рдХा рд╢рдиि рдоंрджिрд░। рд╡िрд╢्рд╡рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ां рд╕्рдеिрдд рд╢рдиिрджेрд╡ рдХी рдкाрд╖ाрдг рдк्рд░рддिрдоा рдмрдЧैрд░ рдХिрд╕ी рдЫрдд्рд░ рдпा рдЧुंрдмрдж рдХे рдЦुрд▓े рдЖрд╕рдоाрди рдХे рдиीрдЪे рдПрдХ рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рдХे рдЪрдмूрддрд░े рдкрд░ рд╡िрд░ाрдЬिрдд рд╣ै। рд╢рд╣рд░ рдоें рднрдЧрд╡ाрди рд╢рдиि рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдХा рдЦौрдл рдЗрддрдиा рд╣ै рдХि рд╢рд╣рд░ рдХे рдЕрдзिрдХांрд╢ рдШрд░ों рдоें рдЦिрдб़рдХी, рджрд░рд╡ाрдЬे рдФрд░ рддिрдЬोрд░ी рдирд╣ीं рд╣ैं। рджрд░рд╡ाрдЬों рдХी рдЬрдЧрд╣ рдпрджि рд▓рдЧे рд╣ैं рддो рдХेрд╡рд▓ рдкрд░्рджे। рдРрд╕ा рдЗрд╕рд▓िрдП, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ां рдЪोрд░ी рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рд╢рдиि рдХे рдк्рд░рдХोрдк рд╕े рдоुрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ां рдкрд░ рд╡िрд╢्рд╡рднрд░ рд╕े рдк्рд░рддि рд╢рдиिрд╡ाрд░ рд▓ाрдЦों рд▓ोрдЧ рдЖрддे рд╣ैं।

рдУрдо рдмрди्рдиा рдоंрджिрд░- рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдЬोрдзрдкुрд░ рд╡ рдЙрд╕рдХे рдЖрд╕рдкाрд╕ рдХे рдЗрд▓ाрдХों рдоें рдУрдо рдмрди्рдиा рдХे рд╢्рд░рдж्рдзाрд▓ुрдУं рдХी рдмрдб़ी рддाрджाрдж рд╣ै। рдЬोрдзрдкुрд░-рдкाрд▓ी рд╣ाрдИрд╡े рдиंрдмрд░ 65 рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдоें рдУрдо рдмрди्рдиा рдХी рдоोрдЯрд░рд╕ाрдЗрдХिрд▓ рд░рдЦी рд╣ै। рдЪोрдЯिрд▓ा рдЧांрд╡ рдХे рдиिрд╡ाрд╕ी рдУрдо рд╕िंрд╣ рд░ाрдаौрдб़ рдХा рдЗрд╕ рдоाрд░्рдЧ рдкрд░ 2 рджिрд╕ंрдмрд░ 1988 рдХो рдПрдХ рд╕рдб़рдХ рджुрд░्рдШрдЯрдиा рдоें рдиिрдзрди рд╣ो рдЧрдпा рдеा। рдоंрджिрд░ рдХी рдЦाрд╕िрдпрдд рд╣ै рдХि рдЗрд╕рдоें рдУрдо рдмрди्рдиा рдХी рдоोрдЯрд░рд╕ाрдЗрдХिрд▓ рдХी рдкूрдЬा рдХी рдЬाрддी рд╣ै рдЙрдирдХी рдмाрдЗрдХ рдеाрдиे рдоें рд░рдЦ рджी рдЧрдИ рдЬो рд╡ाрдкрд╕ рджुрд░्рдШрдЯрдиा рд╕्рдерд▓ рдкрд░ рдкрд╣ुंрдЪ рдЧрдИ। рдмाрдж рдоें рдпрд╣ां рдЙрдирдХा рдоंрджिрд░ рдмрдиा рджिрдпा рдЧрдпा। рдУрдо рдмрди्рдиा рд╢ेрдЦाрд╡ाрдЯी рд╕рд╣िрдд рдкाрд▓ी, рдЬोрдзрдкुрд░, рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░ рдоें рд╕рдб़рдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХे рджेрд╡рддा рдХी рддрд░рд╣ рдкूрдЬे рдЬाрддे рд╣ैं।


рдЬ्рд╡ाрд▓ा рдоंрджिрд░- рджेрд╢ рдХे 51 рд╢рдХ्рддिрдкीрдаों рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдоां рдХे рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдоें рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рд▓ाрдЦों рд╢्рд░рдж्рдзाрд▓ु рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиे рдЖрддे рд╣ैं। рдкौрд░ाрдгिрдХ рдоाрди्рдпрддा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЬрдм рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рд╕рддी рдХो рд▓िрдП рдШूрдо рд░рд╣े рдеे рддрдм рдпрд╣ां рдЙрдирдХी рдЬीрдн рдЧिрд░ी рдеी। рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХी рдЦोрдЬ рдоें рдкांрдбрд╡ों рдХा рдмрдб़ा рдпोрдЧрджाрди рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдоें рджрд░्рд╢рди рдХे рд▓िрдП рдЬो рднी рдЖрддा рд╣ै рдФрд░ рдорди рд╕े рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрд░рддा рд╣ै рдЙрд╕рдХी рдЕрд░рджाрд╕ рдоां рдЬрд░ूрд░ рд╕ुрдирддी рд╣ै। рдирд╡рд░ाрдд्рд░ рдХे рджिрдиों рдоें рдпрд╣ां рджेрд╢-рд╡िрджेрд╢ рд╕े рдЕрдиेрдХ рд╢्рд░рдж्рдзाрд▓ु рдЖрддे рд╣ैं।

рдоेрд╣рди्рджीрдкुрд░ рдмाрд▓ाрдЬी рдоंрджिрд░, рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди- рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рджौрд╕ा рдЬिрд▓े рдоें рд╕्рдеिрдд рдпрд╣ рдоंрджिрд░ рд╣рдиुрдоाрди рдЬी рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ै। рдмрд╣ुрдд рд╕े рд▓ोрдЧ рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рд╕े рдкрд░िрдЪिрдд рд╣ोंрдЧे। рдРрд╕ी рдоाрди्рдпрддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдоें рд╢ैрддाрдиी рд╢рдХ्рддिрдпों рд╕े рдЗंрд╕ाрдиों рдХो рдмрдЪाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рд╡े рд▓ोрдЧ рдЬो рднूрдд-рдк्рд░ेрдд рдЬैрд╕ी рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпों рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं рд╡े рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдоें рдЖрдХрд░ рд░ाрд╣рдд рдкा рд╕рдХрддे рд╣ैं।



рджुрдиिрдпा рдХी рд╕рдмрд╕े рдЧрд╣рд░ी рдФрд░ рдмрдб़ी рдЪांрдж рдмाрд╡рд▓ी- рдиिрд░्рдоाрддा- рдиिрдХुंрдн рд╡ंрд╢ рдХे рд░ाрдЬा рдЪंрджा рдиे 8 рд╡ीं рдпा рдирд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी



рднाрд░рдд рдоें рднрд▓े рд╣ी рдЗрд╕ рд╕्рдеाрди рдХा рдиाрдо рдЕрдзिрдХ рд▓ोрдЧ рди рдЬाрдирддे рд╣ों рд▓ेрдХिрди рд╡िрджेрд╢ी рдкрд░्рдпрдЯрдХों рдХे рдмीрдЪ рджुрдиिрдпा рдХी рд╕рдмрд╕े рдЧрд╣рд░ी рдФрд░ рдмрдб़ी рдЪांрдж рдмाрд╡рд▓ी рддाрдЬрдорд╣рд▓ рдЬिрддрдиी рд╣ी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╣ै।


рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдмांрджीрдХुрдИ рдХे рдЖрднाрдиेрд░ी рдЗрд▓ाрдХे рдоें рджुрдиिрдпा рдХी рд╕рдмрд╕े рдЧрд╣рд░ी рдФрд░ рдкुрд░ाрдиी рдмाрд╡рд▓ी рд╣ै। рд░ाрдЬрдкुрддाрдиा рд╕्рдеाрдкрдд्рдпрдХрд▓ा рдХा рдпрд╣ рдмेрдЬोрдб़ рдирдоूрдиा 1200 рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдиिрдХुंрдн рд╡ंрд╢ рдХे рд░ाрдЬा рдЪंрджा рдиे 8 рд╡ीं рдпा рдирд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдоें рдЗрд╕рдХो рдмрдирд╡ाрдпा рдеा। рдЗрд╕рдХा рдордХрд╕рдж рд╣рдоेрд╢ा рдкाрдиी рдХे рд▓िрдП рдд्рд░ाрд╣ि-рдд्рд░ाрд╣ि рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рд░ाрдЬрдШрд░ाрдиे рдФрд░ рдЙрдирдХी рд░िрдпाрд╕рдд рдХे рд▓ोрдЧ рдХрднी рдкाрдиी рд╕े рдорд╣рд░ूрдо рди рд░рд╣ рд╕рдХें। рдкाрдиी рдХा рд╕्рддрд░ рдХिрддрдиा рднी рдХрдо рдХ्рдпों рди рд╣ो рдЬрдоीрди рд╕े рд╕ौ рдлीрдЯ рдЧрд╣рд░ी рдЪांрдж рдмाрд╡рд▓ी рдоें рдоिрд▓ рд╣ी рдЬाрддा рдеा।


рдЗंрд╕ाрди рдХी рдмрдиाрдИ рдЗрд╕ рдмाрд╡рд▓ी рдоें рдЪाрд░ों рдУрд░ рд╕े рд╕ंрдХрд░ी 3500 рд╕ीрдвि़рдпां рд╣ैं рдЬो рд╕ौ рдлीрдЯ рдХी рдЧрд╣рд░ाрдИ рддрдХ рд▓ेрдХрд░ рдЬाрддी рд╣ैं। рдЗрд╕ рдмाрд╡рд▓ी рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рдмрдиी рдЗрдоाрд░рдд рдоें рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рд╕рдоेрдд рд╣िंрджू рджेрд╡ी-рджेрд╡рддाрдУं рдХी рдЕрд▓ंрдХृрдд рдоूрд░्рддिрдпों рдФрд░ рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рдЭрд░ोрдЦों рдоें рд░ाрдЬрдкूрддों рдХी рд╕्рдеाрдкрдд्рдпрдХрд▓ा рдХा рдмेрдЬोрдб़ рдирдоूрдиा рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓рддा рд╣ै।


рдЖрдЬ рднी рдпрд╣ рдмाрд╡рд▓ी рдмрд░рд╕ाрдд рдХे рдоौрд╕рдо рдоें рддो рдкाрдиी рд╕े рд▓рдмाрд▓рдм рд╣ोрддी рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рднीрд╖рдг рдЧрд░्рдоी рдоें рднी рдкाрдиी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрддा рд╣ै। рд╣рдЬाрд░ рд╕ाрд▓ рд╕े рднी рдкुрд░ाрдиी рдЗрд╕ рдЗрдоाрд░рдд рдХो рдмрд╣ुрдд рд╣ी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдмрдирд╡ाрдпा рдЧрдпा рдеा।


рдЧрд╣рд░े рд░ंрдЧ рдХे рдЬ्рд╡ाрд▓ाрдоुрдЦी рдХे рдкрдд्рдерд░ों рд╕े рдмрдиी рдЗрд╕ рдкूрд░ी рдЗрдоाрд░рдд рдоें рдЬрд▓ рд╕ंрдЪिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдж्рднुрдд рдЧुрдг рд╣ै। рдЗрди рд╕ांрдж्рд░ рдЪрдЯ्рдЯाрдиों рдоें рдорд╣ीрди рдЫेрдж рд╣ैं рдЬो рдмाрд░िрд╢ рдХे рдоौрд╕рдо рдоें рдЬрдоीрди рд╕े рд░िрд╕рдХрд░ рдмाрд╡рд▓ी рдХो рднрд░рдиे рдХा рдХाрдо рдХрд░рддे рд╣ैं।
рдЗрддрдиा рд╣ी рдирд╣ीं, рдиीрдЪे рдмाрд╡рд▓ी рдХे рддрд▓ рдоें рд▓рдЧी рдЪрдЯ्рдЯाрдиें рдЗрд╕ рдкाрдиी рдХो рдЬрд░ा рднी рдирд╣ीं рд╕ोрдЦрддी рд╣ैं। рдЗрд╕рдХी рд╕рддрд╣ рдФрд░ рддрд▓ рдХे рдмीрдЪ рдоें рд╣рдоेрд╢ा 5 рд╕े 6 рдбिрдЧ्рд░ी рд╕ेрд▓्рд╕िрдпрд╕ рддाрдкрдоाрди рдХा рдлрд░्рдХ рд╣рдоेрд╢ा рдкाрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
рдЗрд╕ рдмाрд╡рд▓ी рдоें рдЬ्рдпाрдоिрддीрдп рдЖрдХाрд░ों рдХे рдХрдИ рдЪрдордд्рдХाрд░िрдХ рдбिрдЬाрдЗрди рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓рддे рд╣ैं।
рдкौрд░ाрдгिрдХ рдХрдеाрдУं рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдХрд▓ाрдд्рдордХ рдоूрд░्рддिрдпों рдХी рдирдХ्рдХाрд╢ी рд╕े рдЗрд╕ рдкूрд░ी рдмाрд╡рд▓ी рдХो рд╕рдЬाрдпा-рд╕ंрд╡ाрд░ा рдЧрдпा рд╣ै।


рд╕ाрднाрд░- http://www.jagran.com/photogallery-6101-8.html#photodetail
tags- chand babli,deepest babli,

Tuesday, 16 December 2014

рдоौрд░्рдп рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ (322 рд╕े185 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡)


рдоौрд░्рдп рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ 322 рд╕े185 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡ рдХा рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рдд рдХा рдПрдХ рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рдеा। рдЗрд╕ рд╡ंрд╢ рдХा рднाрд░рдд рдоें 137 рд╡рд░्рд╖  рд░ाрдЬ्рдп рд░рд╣ा। рдЗрд╕рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХा рд╢्рд░ेрдп рдЪрди्рдж्рд░рдЧुрдк्рдд рдоौрд░्рдп рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдорди्рдд्рд░ी рдЖрдЪाрд░्рдпрдЪाрдгрдХ्рдп рдХो  рдЬाрддा рд╣ै, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдиंрджрд╡ंрд╢ рдХे рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдШрдиाрдирди्рдж рдХो рдкрд░ाрдЬिрдд рдХिрдпा। рдпрд╣ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдкूрд░्рд╡ рдоें рдордЧрдз рд░ाрдЬ्рдп(рдЖрдЬ рдХा рдмिрд╣ाрд░ рдПрд╡ं рдмंрдЧाрд▓) рдоें рдЧंрдЧा рдирджी рдХे рдоैрджाрдиों  рд╕े рд╢ुрд░ू рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рдкाрдЯрд▓िрдкुрдд्рд░ (рдЖрдЬ рдХे рдкрдЯрдиा рд╢рд╣рд░ рдХे рдкाрд╕) рдеी।рдЗрд╕ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдЪрди्рдж्рд░рдЧुрдк्рдд рдоौрд░्рдп рдиे 322 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡ рдоें  рдХी рдФрд░ рддेрдЬी рд╕े рдкрд╢्рдЪिрдо рдХी рддрд░рдл़ рдЕрдкрдиा рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा। рдЙрд╕рдиे рдХрдИ рдЫोрдЯे рдЫोрдЯे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдЖрдкрд╕ी рдорддрднेрджों рдХा рдл़ाрдпрджा рдЙрдаाрдпा рдЬो рд╕िрдХрди्рджрд░ рдХे рдЖрдХ्рд░рдордг рдХे рдмाрдж рдкैрджा рд╣ो рдЧрдпे рдеे। рдЙрд╕рдиे рдпूрдиाрдиिрдпों рдХो рдоाрд░ рднрдЧाрдпा। рдФрд░ рдпूрдиाрдиी рд╕ेрдиाрдкрддि рд╕ेрд▓्рдпूрдХрд╕ рдХो рдЕрдкрдиी рдХрди्рдпा рдХा рд╡िрд╡ाрд╣ рдЪंрдж्рд░рдЧुрдк्рдд рд╕े рдХрд░рдиा рдкрдб़ा। рдоेрдЧрд╕्рдердиीрдЬ рдЗрд╕ी рдХे рджрд░рдмाрд░ рдоें рдЖрдпा рдеा।
рдЪंрдж्рд░рдЧुрдк्рдд рдХी рдоाрддा рдХा рдиाрдо рдоुрд░ा рдеा। рдЗрд╕ी рд╕े рдпрд╣ рд╡ंрд╢ рдоौрд░्рдпрд╡ंрд╢ рдХрд╣рд▓ाрдпा। рдЪंрдж्рд░рдЧुрдк्рдд рдХे рдмाрдж рдЙрд╕рдХे рдкुрдд्рд░ рдмिंрджुрд╕ाрд░ рдиे 298 рдИ.рдкू. рд╕े 273 рдИ. рдкू. рддрдХ рд░ाрдЬ्рдп рдХिрдпा। рдмिंрджुрд╕ाрд░ рдХे рдмाрдж рдЙрд╕рдХा рдкुрдд्рд░ рдЕрд╢ोрдХ273 рдИ.рдкू. рд╕े 232 рдИ.рдкू. рддрдХ рдЧрдж्рджी рдкрд░ рд░рд╣ा। рдЕрд╢ोрдХ рдХे рд╕рдордп рдоें рдХрд▓िंрдЧ (рдЖрдзुрдиिрдХ рдУрдб़ीрд╕ा) рдХा рднाрд░ी рдирд░рд╕ंрд╣ाрд░ рд╣ुрдЖ рдЬिрд╕рд╕े рдж्рд░рд╡िрдд рд╣ोрдХрд░ рдЙрд╕рдиे рдмौрдж्рдз рдзрд░्рдо рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рд▓िрдпा। 316 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡ рддрдХ рдоौрд░्рдп рд╡ंрд╢ рдиे рдкूрд░े рдЙрдд्рддрд░ी рдкрд╢्рдЪिрдоी рднाрд░рдд рдкрд░ рдЕрдзिрдХाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпा рдеा । рдЕрд╢ोрдХ рдХे рд░ाрдЬ्рдп рдоें рдоौрд░्рдп рд╡ंрд╢ рдХा рдмेрд╣рдж рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ुрдЖ। рдЕрд╢ोрдХ рдХे рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ी рдЕрдпोрдЧ्рдп рдиिрдХрд▓े। рдЗрд╕ рд╡ंрд╢ рдХे рдЕंрддिрдо рд░ाрдЬा рдмृрд╣рдж्рд░рде рдоौрд░्рдп рдеा। 185 рдИ.рдкू. рдоें рдЙрд╕рдХे рд╕ेрдиाрдкрддि рдкुрд╖्рдпрдоिрдд्рд░ рдиे рдЙрд╕рдХी рд╣рдд्рдпा рдХрд░ рдбाрд▓ी рдФрд░ рд╢ुंрдЧрд╡ंрд╢ рдиाрдо рдХा рдПрдХ рдирдпा рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рдЖрд░ंрдн рд╣ुрдЖ।

рдЗрд╕ рд╡ंрд╢ рдХे рд╢ाрд╕рдХों рдХी рдХ्рд░рдоाрдиुрд╕ाрд░ рд╕ूрдЪी

  • рдЪрди्рдж्рд░рдЧुрдк्рдд рдоौрд░्рдп 322 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡- 298 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡
  • рдмिрди्рджुрд╕ाрд░ 297 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡ -272 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡
  • рдЕрд╢ोрдХ 273 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡ -232 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡
  • рджрд╢рд░рде рдоौрд░्рдп 232 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡- 224 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡
  • рд╕рдо्рдк्рд░рддि 224 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡- 215 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡
  • рд╢ाрд▓िрд╕ुрдХ 215 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡- 202 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡
  • рджेрд╡рд╡рд░्рдорди् 202 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡ -195 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡
  • рд╢рддрдзрди्рд╡рди् рдоौрд░्рдп 195 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡ 187 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡
  • рдмृрд╣рдж्рд░рде рдоौрд░्рдп 187 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡- 185 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡

Monday, 15 December 2014

рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢

  • рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢ рдХिрд╕ рд╕्рдеाрди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдПрдХ рдк्рд░ाрдЪीрди рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рдеा?
     рдордЧрдз рд░ाрдЬ्рдп (рджрдХ्рд╖िрдг рдмिрд╣ाрд░, рднाрд░рдд) рдХा
  • рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢  рдХा рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ рдХिрд╕े рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬिрд╕рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдЗрд╕ рд╡ंрд╢ рдХा рдиाрдо рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢ рдкрдб़ा।
  • рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рдХो
  •  рдЗрд╕ рд╡ंрд╢ рдХा рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдХिрд╕ рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ाрдЬा рдХे рдмाрдж рдХा рдеा।
  • рдмिрдо्рдмिрд╕ाрд░ рдФрд░ рдЕрдЬाрддрд╢рдд्рд░ु рдХे рдмाрдж 
  • рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢ рдХिрд╕рдХा рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╣ै,
  • рдмुрдж्рдз рдХे рд╕рдордХाрд▓ीрди
  •  рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ рдЗрд╕ рдХाрд▓ рдХो рдХिрд╕ рд╡ंрд╢ рд╕े рдаीрдХ рдкрд╣рд▓े рдХा рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै।
  •  рдиंрдж рд╡ंрд╢ рд╕े 
  •  рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢ рдХा рд╢ाрд╕рди рдХाрд▓ рдХрдм рд╕े рдХрдм рддрдХ рдХा рд╣ै।
  •  рд▓рдЧрднрдЧ рдкाँрдЪрд╡ीं рдИ. рдкू. рд╕े рдЪौрдеी рд╢рддाрдм्рджी рдХे рдордз्рдп рддрдХ рдХा
  • рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢ рдХे рд░ाрдЬाрдУं рдиे рдХिрд╕ рд╕्рдеाрди рдХो рдордЧрдз рдХी  рд░ाрдЬрдзाрдиी рдмрдиाрдпा рдеा
  • рдЗрд╕ рд╡ंрд╢ рдХे рд░ाрдЬाрдУं рдиे  рдордЧрдз рдХी рдк्рд░ाрдЪीрди рд░ाрдЬрдзाрдиी рдЧिрд░िрд╡्рд░рдЬ рдпा рд░ाрдЬрдЧीрд░ рдХो рд░ाрдЬрдзाрдиी рдмрдиाрдпा। рдФрд░ рд╡ैрд╢ाрд▓ी (рдЙрдд्рддрд░ рдмिрд╣ाрд░) рдХो рдкुрдирд░्рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा।
  • рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рдиे рдЕрд╡ंрддि рдХे рдХिрд╕ рд╢ाрд╕рдХ рдХो рд╣рд░ाрдХрд░ рдЕрд╡ंрддि (рдордз्рдп рднाрд░рдд) рдХो рдордЧрдз рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдЕंрдЧ рдмрдиाрдпा рдеा
  • рдЕрд╡ंрддि рдХे рд╢ाрд╕рдХрдЕрд╡ंрддिрд╡рд░्рдж्рдзрди рдХो рд╣рд░ाрдХрд░ рдЕрд╡ंрддि рдХो рдЕрдкрдиे рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдоें  рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рдХрд░ рд▓िрдпा।
  • рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рдХे рдкुрдд्рд░ рдХाрд▓ाрд╢ोрдХ рдХे рдХाрд▓ рдХो рдХिрди рджो рдк्рд░рдоुрдЦ рдШрдЯрдиाрдУं рдХे рд▓िрдП рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै
  •  рдк्рд░рдоुрдЦрдд: рджो рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдШрдЯрдиाрдУं рдХे рд▓िрдП рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै-
      1-рд╡ैрд╢ाрд▓ी рдоें рджूрд╕рд░ी 'рдмौрдж्рдз рдкрд░िрд╖рдж' рдХी рдмैрдардХ рдФрд░  
      2- рдкाрдЯрд▓िрдкुрдд्рд░  (рдЖрдзुрдиिрдХ рдкрдЯрдиा) рдоें рдордЧрдз рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рдХा рд╕्рдеाрдиाрди्рддрд░рдг।

  • рд╢िрд╕ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢ рдХा рдкрддрди рдХрдм рд╣ुрдЖ
  • рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢ рдХे рдкрддрди рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рднी рдордЧрдз рдХे рдоौрд░्рдп рд╡ंрд╢ рд╕े рдкूрд░्рд╡ рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдЬिрддрдиा рд╣ी рдЕрд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै।
  • рдХाрд▓ाрд╢ोрдХ рдХे рдмाрдж рдЗрд╕ рд╡ंрд╢ рдХा рд╢ाрд╕рдХ рдХौрди рдеा
  • рдкाрд░рдо्рдкрд░िрдХ рд╕्рд░ोрддों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХाрд▓ाрд╢ोрдХ рдХे 10 рдкुрдд्рд░ рдеे, рдкрд░рди्рддु рдЙрдирдХा рдХोрдИ рд╡िрд╡рд░рдг рдЬ्рдЮाрдд рдирд╣ीं рд╣ै।
  • рдХाрд▓ाрд╢ोрдХ рдХी рд╣рдд्рдпा рдХिрд╕рдиे рдХी рдеी
  • рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдиंрдж рд╡ंрд╢ рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ рдорд╣ाрдкрдж्рдордиंрдж рдж्рд╡ाрд░ा рдХाрд▓ाрд╢ोрдХ рдХी рдиिрд░्рджрдпрддाрдкूрд░्рд╡рдХ рд╣рдд्рдпा рдХрд░ рджी рдЧрдИ рдФрд░ рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢ рдХे рд╢ाрд╕рди рдХा рдЕрди्рдд рд╣ो рдЧрдпा।
рдиोрдЯ-----рд╢िрд╢ुрдиाрдЧ рд╡ंрд╢  рдХा рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдЕрдкрдиे рдкूрд░्рд╡рд╡рд░्рддी рд╢ाрд╕рдХों рдХी рддрд░рд╣ рдордЧрдз рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХे рддीрд╡्рд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдПрдХ рдЪрд░рдг рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХрд░рддा рд╣ै।

Sunday, 14 December 2014

рдЗрдЯрд▓ी рдоें рдлाрд╕िрд╕्‍рдЯों рдХा рдЙрджрдп рдФрд░ рдЙрд╕рд╕े рдЬुрдб़े рддрде्‍рдп рдФрд░ рдЬाрдирдХाрд░िрдпां

рдлाрд╕ीрд╡ाрдж рдпा рдлाрд╕िрд╕्рдЯрд╡ाрдж рдЗрдЯрд▓ी рдоें рдмेрдиिрддो рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдЧрдаिрдд рдлाрд╕िрдУ рдбि рдХंрдмैрдЯिрдоेंрдЯो рдХा рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЖंрджोрд▓рди рдеा рдЬो рдоाрд░्рдЪ, 1919 рдоें рдк्рд░ाрд░ंрдн рд╣ुрдЖ. рдЗрд╕рдХी рдк्рд░ेрд░рдгा рдФрд░ рдиाрдо рд╕िрд╕िрд▓ी рдХे 19рд╡ीं рд╕рджी рдХे рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░िрдпों-рдлाрд╕ेрдЬ़ рд╕े рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдП рдЧрдП. рдоूрд▓ рд░ूрдк рдоें рдпрд╣ рдЖंрджोрд▓рди рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдпा рд╕ाрдо्рдпрд╡ाрдж рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдЙрджाрд░рддाрд╡ाрдж рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдеा.
(1) рдлाрд╕िрд╕्‍рдЯ рдк्рд░рдердо рд╡िрд╢्‍рд╡рдпुрдж्рдз рдХे рдмाрдж рдоिрдд्рд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ों рд╕े рдЕрд╕ंрддोрд╖ рдФрд░ рд╕ैрдиिрдХों рдХी рдЫрдЯрдиी рд╕े рдкैрджा рд╣ुрдП рдЕрд░ाрдЬрдХ рд╣ाрд▓ाрдд рдХो рд╕ुрдзाрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдиे рднूрддрдкूрд░्рд╡ рд╕ैрдиिрдХों рдХी рдорджрдж рд╕े рдоिрд▓ाрди рдоें рдПрдХ рд╕ंрдЧрдарди рдмрдиाрдпा рдЬिрд╕े рдлाрд╕िрд╕्‍рдЯ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै।

(2)
 рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдлाрд╕िрдЬ्‍рдо рдХा рдЙрджрдп рдХрд╣ाँ рд╣ुрдЖ?
      рдЗрдЯрд▓ी рдоें 
(3) рдлाрд╕ीрд╡ाрдж рджрд▓ рдХे рд╕्‍рд╡ंрдпрд╕ेрд╡рдХों рдХी рдкोрд╢ाрдХ рдХैрд╕ी рдеी?
  рдХाрд▓ी рдХрдоीрдЬ рд░ंрдЧ рдХी рдХрдоीрдЬ рдкрд╣рдирддे рдеे। 
(4)
 рдлाрд╕िрдЬ्‍рдо рдХा рдЬрди्‍рдорджाрддा рдХिрд╕рдХो рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै ?
       
рдмेрдиिрддो рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдХो 
(5) рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдиे рдХिрд╕рдХो рд╕ेрдиा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ी рдиिрдпुрдХ्‍рдд рдХिрдпा ?
      
рдбिрдпाрдЬ рдХो 
(6)
 рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдиे рдХिрд╕рдХे рд╕ाрде рд░ोрдо-рдмрд░्рд▓िрди-рдЯोрдХिрдпो рдзुрд░ी (1939 рдИ.) рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा ?
      
рдЬाрдкाрди рдФрд░ рдЬрд░्рдордиी рдХे рд╕ाрде 
(7)
 рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдиे рджूрд╕рд░े рд╡िрд╢्‍рд╡рдпुрдж्рдз рдХे рджौрд░ाрди рдоिрдд्рд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ों рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдХрдм рдпुрдж्рдз рдХा рдПрд▓ाрди рдХिрдпा. 
      
10 рдЬूрди 1939 рдИ. рдоें
(8)
 рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдХा рдЬрди्‍рдо рдХрдм рд╡ рдХрд╣ाँ рд╣ुрдЖ. 
      
 1883 рдИ. рдоें рд░ोрдоाрдЧ्‍рдиा рдоें
(9)
 рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдХे рджрд▓ рдХा рдиाрдо рдХ्рдпा рдеा. 
      
рдлाрд╕िрд╕्‍рдЯрд╡ाрдж
(10)
рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдХो рдХिрд╕ рдЕрди्рдп рдиाрдо рд╕े рдкुрдХाрд░ा рдЬाрддा рдеा. 
       
 рдб्рдпूрд╕ рдХे рдиाрдо рд╕े
(11)
 рдлाрд╕ीрд╡ाрджी рдХिрд╕ рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рдХा рд╕рдорд░्рдерди рдХрд░рддे рдеे. 
       
рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╡ाрдж рдХा 
(12)
 рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрддрдиे рдиिрдЧрдо рдмрдиाрдП рдЧрдП рдеी. 
          
22 рдиिрдЧрдо рдмрдиाрдР рдЧрдпे рдеे।  
(13) рдХिрд╕ рдиिрдЧрдо рдХा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдеी рдЙрд╕ рдиिрдЧрдо рдоें рдХिрддрдиे рд╕рджрд╕्рдп рдеे?
   рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдиिрдЧрдо рдкрд░िрд╖рдж् рдХा рдЕрдз्‍рдпрдХ्рд╖ рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдеा. рдЬिрд╕рдХी рд╕рджрд╕्‍рдпों рдХी рд╕ंрдЦ्‍рдпा 500 рдеी. 
(14)
 рдЧ्рд░ैрдг्‍рдб рдХौंрд╕िрд▓ рдСрдл рдлाрд╕िрд╕्‍рдЯ рдкाрд░्рдЯी рдХे рд╕рджрд╕्‍рдпों рдХी рд╕ंрдЦ्‍рдпा рдХिрддрдиी рдеी. 
        
рд╕рджрд╕्‍рдпों рдХी рд╕ंрдЦ्‍рдпा 25 рдеी।
(15)
 рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдиे рд░ोрдо рдкрд░ рдХрдм рдЖрдХ्рд░рдордг рдХिрдпा ? 
        
рдЕрдХ्‍рдЯूрдмрд░ 1922 рдИ. рдоें рд░ोрдо рдкрд░
(16)
 рдЗрдЯрд▓ी рдоें рдлाрд╕ीрд╡ाрдж рдХा рдЕंрдд рдХрдм рд╕े рд╣ुрдЖ рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै?
        28 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1945 рдИ. рдХो 
(17)  рдоुрд╕ोрд▓िрдиी рдиे рдЕрдмीрд╕ीрдиिрдпा рдкрд░ рдХрдм рдЖрдХ्рд░рдордг рдХिрдпा ?
          1935 рдИ. рдоें


рдЗрдЯрд▓ी рдХा рдПрдХीрдХрд░рдг Italian unification (1815–1861)

рдЗрдЯрд▓ी рдПрдХीрдХрд░рдг рдХो рдЗрддाрд▓рд╡ी рднाрд╖ा рдоें рдЗрд▓ рд░िрд╕ोрд░рдЬिрдоेंрддो The Il Risorgimento  рдХрд╣рддे рд╣ैं 19рд╡ी  рд╕рджी рдоें рдЗрдЯрд▓ी рдоें рдПрдХ рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЕрднिрдпाрди рд╢ुрд░ू рд╣ुрдЖ рдЬिрд╕рдиे рдЗрдЯрд▓ी рдк्рд░ाрдпрдж्рд╡ीрдк рдХे рд╡िрднिрди्рди рд░ाрдЬ्рдпों рдХो рд╕ंрдЧрдаिрдд рдХрд░рдХे рдПрдХ рдЗрддाрд▓рд╡ी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдмрдиा рджिрдпा. рдЗрд╕े рдЗрдЯрд▓ी рдПрдХीрдХрд░рдг рдХрд╣ा рдЧрдпा. рдЗрдЯрд▓ी рдХा рдПрдХीрдХрд░рдг рд╕рди 1815 рдоें рдЗрдЯрд▓ी рдкрд░ рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдмोрдиाрдкाрд░्рдЯ рдХे рд░ाрдЬ рдХे рдЕंрдд рдкрд░ рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рд╡िрдпेрдиा рд╕рдо्рдорд▓ेрди рдХे рд╕ाрде рдЖрд░ंрдн рд╣ुрдЖ рдФрд░ 1870 рдоें  рд░ाрдЬा рд╡िрдд्рддोрд░िрдпो рдЗрдоाрдиुрдПрд▓े рдХी рд╕ेрдиाрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рд░ोрдо рдкрд░ рдХрдм्‍рдЬा рд╣ोрдиे рддрдХ рдЪрд▓ा. 
(1)  рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдоें рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рдмाрдзрдХ рдХौрди рд╕ा рджेрд╢ рдеा?
            рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдоें рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рдмाрдзрдХ рдСрд╕्рдЯ्рд░िрдпा рдеा।
(2)
  рдХिрд╕ рд░ाрдЬ्рдп рдиे рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдХी рдЕрдЧुрдЖрдИ рдХी рдеी ?
     рд╕ाрд░्рдбрдиिрдпा рдкीрдбрдоौंрдЯ рд░ाрдЬ्‍рдп рдиे рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдоें рдЕрдЧुрд╡ाрдИ рдХी.
(3)  
рдХिрд╕рдиे рдЗрдЯрд▓ी рдХी рд╕рдорд╕्‍рдпा рдХो рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рдорд╕्‍рдпा рдмрдиा рджिрдпा?
              рдХाрдЙंрдЯ рдХाрдмूрд░ рдиे
(4)   
рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдХा рд╢्рд░ेрдп рдХिрд╕рдХो рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै ? 
         рдоेрдЬिрдиीрдХाрдЙंрдЯ рдХाрдмूрд░ рдФрд░ рдЧैрд░ीрдмाрд▓्‍рдбी рдХो
(5)  
рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдХी рддрд▓рд╡ाрд░ рдХिрд╕े рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै?
     рдЧैрд░ीрдмाрд▓्‍рдбी рдХो
(6) 
рдпंрдЧ рдЗрдЯрд▓ी рдХी рд╕्‍рдеाрдкрдиा рдХिрд╕рдиे рд╡ рдХрдм рдХी рдеी ?
          1831 рдИ. рдоें рдЬोрд╕ेрдл рдоेрдЬिрдиी рдиे
(7)   
рд▓ाрд▓ рдХुрд░рддी рдиाрдо рд╕े рд╕ेрдиा рдХा рд╕ंрдЧрдарди рдХिрд╕рдиे рдХिрдпा рдеा ?  
          рдЧैрд░ीрдмाрд▓्‍рдбी рдиे рд▓ाрд▓ рдХुрд░рддी рдиाрдо рд╕े рд╕ेрдиा рдХा рд╕ंрдЧрдарди рдХिрдпा рдеा.
(8)  
рдХाрд░्рдмोрдирд░ी рд╕ोрд╕ाрдпрдЯी рдХा рд╕ंрд╕्‍рдеाрдкрдХ рдХौрди рдеा ?  
    рдЧिрд╡рд░्рдЯी
(9) рдХिрди рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдоिрд▓ рдЬाрдиे рд╕े рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╣ुрдпी 
         
рд▓ोрдо्‍рдмрд░्рдбी рдФрд░ рд╕ाрд░्рдбिрдиिрдпा рдХे рд░ाрдЬ्‍рдпों рдХे рдоिрд▓рдиे рд╕े
(10)   
рдЗрдЯрд▓ी рджेрд╢ рдХा рдЬрди्‍рдо рдХрдм рд╣ुрдЖ рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै ?
               2 
рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1860 рдИ. рд╕े
(11)  
рд░ोрдо рдХो рд╕ंрдпुрдХ्‍рдд рдЗрдЯрд▓ी рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рдХрдм рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा ?
               1871 
рдоें
(12)  
рдпрд╣ рдХрдерди рдХिрд╕рдХाрдеा?--- “ рдпрджि рд╕рдоाрдЬ рдоें рдХ्рд░ांрддि рд▓ाрдиी рд╣ो рддो рдХ्рд░ांрддि рдХा рдиेрддृрдд्‍рд╡ рдирд╡рдпुрд╡рдХो рдХे рд╣ाрде рдоें рджे рджो
                 
рдЬोрд╕ेрдл рдоेрдЬिрдиी рдХा
(13)   рдЗрдЯрд▓ी рдХा рдПрдХीрдХрд░рдг 1871 рдИ. рдоें рдХिрд╕рдиे рдХिрдпा ?. 
              рдХाрдЙंрдЯ рдХाрдмूрд░ рдиे
(14)  
рдЗрдЯрд▓ी рдХी рдПрдХрддा рдХा рдЬрди्‍рдорджाрддा рдХौрди рдеा ? . 
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди
(15) 
рд╕ाрд░्рдбिрдиिрдпा рдХा рд╢ाрд╕рдХ рдХौрди рдеा  ?   .
        
рд╡िрдХ्‍рдЯрд░ рдПрдоैрдиुрдПрд▓
(16)  
рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдХा рдЬрдирдХ рдХिрд╕рдХो рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै .
        
рдЬोрд╕ेрдл рдоेрдЬिрдиी рдХो 
(17)   19 рд╕рджी рдХे рдкूрд░्рд╡ाрд░्рдж्рдз рдоें (рдПрдХीрдХрд░рдг рд╕े рдкрд╣рд▓े) рдЗрдЯрд▓ी рдоें рдХिрддрдиे рд░ाрдЬ्рдп рдеे ? .
       13 рд░ाрдЬ्‍рдп
(18 ) рдоेрдЬिрдиी рдХा рдЬрди्‍рдо рдХрд╣ाँ рд╣ुрдЖ рдеा  ? .
    рдЬेрдиेрд╡ा рдоें


рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд░ाрдЬ्рдп рдХ्рд░ांрддि 1789 рдИ.


рдл्рд░ांрд╕ीрд╕ी рдХ्рд░ांрддि рдХा рд╕рдордп рдл्рд░ांрд╕ рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЙрдерд▓-рдкुрдерд▓ рдФрд░ рдЖрдоूрд▓ рдЪूрд▓ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рд╕рдордп рдеा ,рдЬिрд╕рдХे рджौрд░ाрди рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд╡рд╣ рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕ाрдоंрддी рд╢ाрд╕рди рд╕рд░ंрдЪрдиा рдкूрд░्рдгрддः рдмрджрд▓ рдЧрдпी рдЬिрд╕рдоें рдкрд╣рд▓े рдХुрд▓ीрди рдФрд░ рдХैрдеोрд▓िрдХ рдкाрджрд░िрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕ाрдоंрддी рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░ рджिрдпे рдЧрдпे рдеे рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдпрд╣ рдкूрд░्рдгрддрдпा рд░ाрдЬрд╢ाрд╣ी рдкрдж्рдзрддि рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдеी, рдЕрдм рдЙрд╕рдоें рдЖрдоूрд▓ рдЪूрд▓ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╣ुрдП рдФрд░ рдпрд╣ рдиाрдЧрд░िрдХрддा рдФрд░ рдЕрд╡िрдЪ्рдЫेрдж рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХे рдк्рд░рдмोрдзрди рд╕िрдж्рдзांрддों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ो рдЧрдпी. рдЗрди рдкрд░िрд╡рд░्рддрдиों рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╡рдпाрдкрдХ рд░ुрдк рд╕े рд╣िंрд╕рдХ рдЙрдерд▓ рдкुрдерд▓ рд╣ुрдИ рдЬिрд╕рдоें рд░ाрдЬा рдХा рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рдиिрд╖्рдкाрджрди, рдЖрддंрдХ рдХे рдпुрдЧ рдоें рд╡िрд╢ाрд▓ рд░рдХ्рддрдкाрдд рдФрд░ рджрдорди рд╢ाрдоिрд▓ рдеा. 
(1) рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд░ाрдЬ्рдпрдХ्рд░ांрддि рдХрдм рд╡ рдХिрд╕рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рд╣ुрдИ ? 
       рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд░ाрдЬ्рдпрдХ्рд░ांрддि 1789 рдИ. рдоें рд▓ूрдИ рд╕ोрд▓рд╣рд╡ां рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рд╣ुрдИ।
(2) рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд░ाрдЬ्рдпрдХ्рд░ांрддि рдХे рд╕рдордп рдл्рд░ांрд╕ рдоें рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╢ाрд╕рди рд╡्рдпूрд╡рд╕्рдеा рдеी. 
    рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд░ाрдЬ्рдпрдХ्рд░ांрддि рдХे рд╕рдордп рдл्рд░ांрд╕ рдоें рд╕ाрдоंрддी рд╡्рдпूрд╡рд╕्рдеा рдеी।
(3) 14 рдЬुрд▓ाрдИ,1789 рдИ. рдХो рдл्рд░ांрд╕ рдоें рдХौрди рд╕ी рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдШрдЯрдиा рд╣ुрдпी ? 
    14 рдЬुрд▓ाрдИ, 1789 рдИ. рдХो рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░िрдпों рдиे рдмाрд╕्рддीрд▓ рдХे рдХाрд░ाрдЧृрд╣ рдлाрдЯрдХ рдХो рддोрдб़рдХрд░ рдмंрджिрдпों рдХो рдоुрдХ्рдд рдХрд░ рджिрдпा. рддрдм    рд╕े 14 рдЬुрд▓ाрдИ рдХो рдл्рд░ांрд╕ рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рджिрд╡рд╕ рдХे рд░ूрдк рдоें рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
(4) рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд░ाрдЬ्рдпрдХ्рд░ांрддि рдХी рд╕рдоाрдЬ рдХो рдХ्рдпा рджेрди рд╣ैं? 
    рд╕рдоाрдирддा, рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдФрд░ рднाрдИрдЪाрд░े рдХा рдиाрд░ा рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд░ाрдЬ्рдпाрдХ्рд░ांрддि рдХी рджेрди рд╣ै। 
(5) рдХिрд╕рдиे рдХрд╣ा рдеा рдХि " рдоैं рд╣ी рд░ाрдЬ्рдп рд╣ूं рдФрд░ рдоेрд░े рд╣ी рд╢рдм्рдж рдХाрдиूрди рд╣ैं"?
    рдоैं рд╣ी рд░ाрдЬ्рдп рд╣ूं рдФрд░ рдоेрд░े рд╣ी рд╢рдм्рдж рдХाрдиूрди рд╣ैं-рдпे рдХрдерди рд▓ुрдИ рдЪौрджрд╣рд╡ां рдХा рд╣ै। 
(6) рд╡рд░्рд╕ाрдп рдХे рд╢ीрд╢ рдорд╣рд▓ рдХा рдиिрдоाрд░्рдг рдХिрд╕рдиे рдХрд░рд╡ाрдпा ?
    рд╡рд░्рд╕ाрдп рдХे рд╢ीрд╢ рдорд╣рд▓ рдХा рдиिрдоाрд░्рдг рд▓ुрдИ рдЪौрджрд╣рд╡ां рдиे рдХрд░рд╡ाрдпा। 
(7) рдХिрд╕рдиे рд╡рд░्рд╕ाрдп рдХो рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा ? 
       рд▓ुрдИ рдЪौрджрд╣рд╡ें рдиे рд╡рд░्рд╕ाрдп рдХो рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा। 
(8) рд▓ुрдИ рд╕ोрд▓рд╣рд╡ां рдл्рд░ांрд╕ рдХी рдЧрдж्рджी рдкрд░ рдХрдм рдмैрдаा ?
     рд▓ुрдИ рд╕ोрд▓рд╣рд╡ां рдл्рд░ांрд╕ рдХी рдЧрдж्рджी рдкрд░ 1774 рдИ. рдоें рдмैрдаा।  
(9) рд▓ुрдИ рд╕ोрд▓рд╣рд╡ां рдХी рдкрдд्рдиी рдоेрд░ी рдПंрдд्рд╡ा рдиेрддा рдХрд╣ाँ рдХी рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ी рдеी ?
       рд▓ुрдИ рд╕ोрд▓рд╣рд╡ां рдХी рдкрдд्рдиी рдоेрд░ी рдПंрдд्рд╡ा рдиेрддा рдЕрд╕्рдЯ्рд░िрдпा рдХी рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ी рдеी।
(10) рд▓ुрдИ рд╕ोрд▓рд╣рд╡ां рдХो рдХिрд╕ рдЕрдкрд░ाрдз рдоें рдлांрд╕ी рджी рдЧрдИ ?
     рд▓ुрдИ рд╕ोрд▓рд╣рд╡ां рдХो рджेрд╢рдж्рд░ोрд╣ рдХे рдЕрдкрд░ाрдз рдоें рдлांрд╕ी рдХी рд╕рдЬा рджी рдЧрдИ।

(11) рдЯैрд▓े рдХ्рдпा рдеा ?
    рдЯैрд▓े рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рднूрдоिрдХрд░ рдеा। 
(12) рдл्рд░ांрд╕ीрд╕ी рдХ्рд░ांрддि рдоें рд╕рдмрд╕े рдЕрд╣рдо рдпोрдЧрджाрди рдХिрди рд▓ोрдЧों рдХा рдеा ?
рдл्рд░ांрд╕ीрд╕ी рдХ्рд░ांрддि рдоें рд╕рдмрд╕े рдЕрд╣рдо рдпोрдЧрджाрди рд╡ाрд▓्рдЯे‍рдпрд░, рдоौрдЯेрд╕्рдпू рдПрд╡ं рд░ूрд╕ो рдХा рдеा.।
(13) рдЖрд▓्рдЯेрдпрд░ рдХौрди рдеा ?
    рдЖрд▓्рдЯेрдпрд░ рдПрдХ рдЪрд░्рдЪ рдХा рд╡िрд░ोрдзी рдеा। 
(14) рдл्рд░ांрд╕ рдХी рдХ्рд░ांрддि рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рд░ूрд╕ो рдХौрдирдеा ? 
        рд░ूрд╕ो рдл्рд░ांрд╕ рдоें рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рд╢ाрд╕рди рдкрдж्рдзрддि рдХा рд╕рдорд░्рдердХ рдеा।.
(15) рд╕ौ рдЪूрд╣ों рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдПрдХ рд╕िंрд╣ рдХा рд╢ाрд╕рди рдЙрдд्рддрдо рд╣ै-рдпे рдХрдерди рдХिрд╕рдХे рдеे ?
рд╕ौ рдЪूрд╣ों рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдПрдХ рд╕िंрд╣ рдХा рд╢ाрд╕рди рдЙрдд्рддрдо рд╣ै-рдпे рдХрдерди рд╡ाрд▓рдЯेрдпрд░ рдХे рдеे। 
(16) рд╕ोрд╢рд▓ рдХांрдЯ्рд░ेрдХ्рдЯ рдХिрд╕рдХी рд░рдЪрдиा рд╣ै ?
        рд╕ोрд╢рд▓ рдХांрдЯ्рд░ेрдХ्рдЯ рд░ूрд╕ो рдХी рд░рдЪрдиा рд╣ै।
(17) рд▓ेрдЯрд░्рд╕ рдСрди рдЗंрдЧрд▓िрд╢ рдХिрд╕рдХी рд░рдЪрдиा рд╣ै ?
    рд▓ेрдЯрд░्рд╕ рдСрди рдЗंрдЧрд▓िрд╢ рд╡ाрд▓рдЯेрдпрд░ рдХी рд░рдЪрдиा рд╣ै। 
(18) рдХाрдиूрди рдХी рдЖрдд्рдоा рдХी рд░рдЪрдиा рдХिрд╕рдиे рдХी ?
  .  рдХाрдиूрди рдХी рдЖрдд्рдоा рдХी рд░рдЪрдиा рдоौрдЯेрд╕्рдпू рдиे рдХी।
(19) рд╕्рдЯेрдЯ्рд╕ рдЬрдирд░рд▓ рдХे рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХрдм рд╣ुрдИ.? 
         рд╕्рдЯेрдЯ्рд╕ рдЬрдирд░рд▓ рдХे рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд 5 рдордИ 1789 рдИ. рдХो рд╣ुрдИ।
(20) рдоाрдкрддौрд▓ рдХी рджрд╢рдорд▓рд╡ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХिрд╕ рджेрд╢ рдХी рджेрдиे рд╣ै ?
     рдоाрдкрддौрд▓ рдХी рджрд╢рдорд▓рд╡ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдл्рд░ांрд╕ рдХी рджेрди рд╣ै। 
(21) рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдпрддा рдХा рдЬрдирдХ рдХिрд╕рдХो рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै ? 
        рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдпрддा рдХा рдЬрдирдХ рд╣рд░्рдбрд░ рдХो рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। 
(22) рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХा рдЬрди्рдо рдХрдм рд╣ुрдЖ ? 
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХा рдЬрди्рдо 15 рдЕрдЧрд╕्рдд 1769 рдИ. рдоें рд╣ुрдЖ।
(23) рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХा рдЬрди्рдо рдХрд╣ाँ рд╣ुрдЖ ? 
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХा рдЬрди्рдо рдХोрд░्рд╕िрдХा рдж्рд╡ीрдк рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рдЕрдЬाрд╕िрдпो рдоें рд╣ुрдЖ।
(24) рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХे рдкिрддा рдХा рдХ्рдпा рдиाрдо рдеा ? 
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХे рдкिрддा рдХा рдиाрдо рдХाрд░्рд▓ो рдмोрдиाрдкाрд░्рдЯ рдеा।
(25) рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдиे рд╕ैрдиिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХрд╣ाँ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी рдеी ?
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдиे рдм्рд░िрдЯेрди рдХी рд╕ैрдиिрдХ рдЕрдХाрджрдоी рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ाрдк्рддा рдХी рдеी।
(26) рдЗрдЯрд▓ी рдоें рдСрд╕्рдЯ्рд░िрдпा (1796 рдИ.) рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдХो рдХिрд╕рдиे рд╕рдоाрдк्рдд рдХिрдпा ? 
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдиे рдЗрдЯрд▓ी рдоें рдСрд╕्рдЯ्рд░िрдпा (1796 рдИ.) рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХिрдпा।
(27) рдл्рд░ांрд╕ рдоें рдбाрдпрд░ेрдХ्рдЯрд░ी рдХे рд╢ाрд╕рди рдХा рдЕंрдд рдХрдм рд╣ुрдЖ ? 
         рдл्рд░ांрд╕ рдоें рдбाрдпрд░ेрдХ्рдЯрд░ी рдХे рд╢ाрд╕рди рдХा рдЕंрдд 1799 рдИ. рдоें рд╣ुрдЖ।
(28) рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХॉрди्рд╕рдпрд▓ рдХрдм рдмрдиा ? 
          рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдиेрдкोрд▓िрдпрди 1799 рдИ. рдоें рдХॉрди्рд╕рдпрд▓ рдмрдиा।
(29) рдЬीрд╡рдирднрд░ рдХे рд▓िрдП рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХॉрди्рд╕рд▓ рдХрдм рдмрдиा ? 
         рдЬीрд╡рдирднрд░ рдХे рд▓िрдП рдиेрдкोрд▓िрдпрди 1802 рдИ. рдоें рдХॉрди्рд╕рд▓ рдмрдиा।
(30) рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдл्рд░ांрд╕ рдХा рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдХрдм рдмрдиा ? 
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдл्рд░ांрд╕ рдХा рд╕рдо्рд░ाрдЯ 1804 рдИ. рдоें рдмрдиा। 
(31) рдХिрд╕े рдЖрдзुрдиिрдХ рдл्рд░ांрд╕ рдХा рдиिрдоाрд░्рддा рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै ? 
        рдЖрдзुрдиिрдХ рдл्рд░ांрд╕ рдХा рдиिрдоाрд░्рддा рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХो рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै।.
(32) рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб рдХो рдмрдиिрдпों рдХा рджेрд╢ рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдХिрд╕рдиे рдХрд╣ा рдеा ? 
         рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб рдХो рдмрдиिрдпों рдХा рджेрд╢ рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдиे рдХрд╣ा рдеा।
(33) рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХी рдкрд╣рд▓ी рдкрдд्рдиी рдХा рдиाрдо рдХ्рдпा рдеा ?
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХी рдкрд╣рд▓ी рдкрдд्рдиी рдХा рдиाрдо рдЬोрдЬे рдлाрдЗрди рдеा।
(34) рдЗंрдЧрд▓ैंрдб рдФрд░ рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХे рдмीрдЪ рдХौрди рд╕ा рдпुрдж्рдз 21 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1805 рдИ. рдоें рд╣ुрдЖ ? 
         рд╕्рдЯ्рд░ाрд▓्рдл्рдХрдЧрд░ рдХा рдпुрдж्рдз 21 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1805 рдИ. рдоें рдЗंрдЧрд▓ैंрдб рдФрд░ рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХे рдмीрдЪ рд╣ुрдЖ।
(35) рдмैंрдХ рдСрдл рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 1рдХрдм рд╡ рдХिрд╕рдиे рдХी ? 
         рдмैंрдХ рдСрдл рдл्рд░ांрд╕ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 1800 рдИ. рдоें рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдиे рдХी।
(36) рдХिрд╕ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХो рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдж्рд╡ाрд░ा рддैрдпाрд░ рдХाрдиूрдиों рдХा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХрд╣ा рдЧрдпा ? 
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХा рдХोрдб рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдж्рд╡ाрд░ा рддैрдпाрд░ рдХाрдиूрдиों рдХा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХрд╣ा рдЧрдпा।
(37) рдХिрд╕ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХो рдмंрджी рдмрдиाрдХрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рдеा ? 
         рдПрд▓्рдмा рдХे рдЯाрдкू рдкрд░ рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХो рдмंрджी рдмрдиाрдХрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рдеा। 
(38) рдХिрд╕ рд╕ेрдиा рдиे рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХो рд╡ॉрдЯрд░ рд▓ू рдпुрдж्рдз рдоें (18 рдЬूрди 1815 рдИ.) рдоें рдкрд░ाрдЬिрдд рдХिрдпा ? 
         рдоिрдд्рд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ों рдХी рд╕ेрдиा рдиे рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХो рд╡ॉрдЯрд░ рд▓ू рдпुрдж्рдз рдоें (18 рдЬूрди 1815 рдИ.) рдоें рдкрд░ाрдЬिрдд рдХिрдпा।
(39) рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХी рдоृрдд्рдпु рдХрдм рд╣ुрдИ ? 
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХी рдоृрдд्рдпु 1821 рдИ. рдоें рд╣ुрдИ। 
(40) рд▓िрдЯ्рд▓ рдХाрд░рдкोрд░рд▓ рдХे рдиाрдо рд╕े рдХिрд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा ?
         рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХो рд▓िрдЯ्рд▓ рдХाрд░рдкोрд░рд▓ рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा।
(41) рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХे рдкрддрди рдХा рдХ्рдпा рдХाрд░рдг рдеा ? 
        рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХे рдкрддрди рдХा рдХाрд░рдг рд░ूрд╕ рдкрд░ рдЖрдХ्рд░рдордг рдХрд░рдиा рдеा।
(42) рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдиे рдорд╣ाрдж्рд╡िрдкीрдп рд╡्рдпोрд╡рд╕्рдеा рдХा рд╕ुрдд्рд░рдкाрдд рдХ्рдпों рдХिрдпा ?
         рдЗंрдЧрд▓ैंрдб рдХे рдХाрд░ोрдмाрд░ рдХा рдмрд╣िрд╖्рдХाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдиे рдорд╣ाрдж्рд╡िрдкीрдп рд╡्рдпोрд╡рд╕्рдеा рдХा рд╕ुрдд्рд░рдкाрдд рдХिрдпा।
(43) рдХिрд╕ рд╕рдордЭौрддे рдХे рддрд╣рдд рдпूрд░ोрдк рдХे рджेрд╢ों рдиे рдл्рд░ांрд╕ рдХे рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рдХो 1815 рдИ. рдоें рдЦрдд्рдо рдХिрдпा ? 
         рд╡िрдПрдиा рд╕рдордЭौрддे рдХे рддрд╣рдд рдпूрд░ोрдк рдХे рджेрд╢ों рдиे рдл्рд░ांрд╕ рдХे рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рдХो 1815 рдИ. рдоें рдЦрдд्рдо рдХिрдпा।
(44) рдХिрд╕ рдпुрдж्рдз рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдЬрд╣ाрдЬी рдмेрдб़े рдХे рдиाрдпрдХ рдиेрд▓्рд╕рди рдХे рд╣ाрдеों рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХो рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдкрд░ाрдЬिрдд рд╣ोрдиा рдкрдб़ा ?.
рдиेрдкोрд▓िрдпрди рдХो рдиीрд▓ рдирджी рдХे рдпुрдж्рдз рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдЬрд╣ाрдЬी рдмेрдб़े рдХे рдиाрдпрдХ рдиेрд▓्рд╕рди рдХे рд╣ाрдеों рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдкрд░ाрдЬिрдд рд╣ोрдиा рдкрдб़ा।